Mustafa Kemal ATATÜRK (Katıldıgı Savaşlar)

TRABLUSGARP SAVAŞI

İtalya, 19. yüzyılın sonlarına doğru, bugün
Libya adıyla anılan Kuzey Afrika'daki Trablusgarp ve Bingazi'yi ile
geçirmeyi planlamıştı. O dönem İngiltere Mısır'a, Fransa da Tunus'a
hakim olmuş, İtalya da gözünü Trablusgarp'a dikmişti. İtalya, İngiltere
ve Fransa'yla yaptığı gizli ve açık anlaşmalarla Trablusgarp'ı işgal
onayını aldıktan sonra, 29 Eylül 1911'de Osmanlı Devleti'ne savaş ilan
etti. 5 Ekim 1911'de Trablus'a asker çıkardı. 20 Ekime kadar peş peşe
Tobruk, Derne ve Bingazi İtalyanların eline geçti.
Osmanlı ordusunun
genç subaylarından bir bölümü Trablusgarp'ı savunmak için gönüllü olarak
Mısır, Tunus yoluyla cepheye gittiler. Binbaşı Enver Bey, Kolağası
Mustafa Kemal, Fuat Bey (Bulca), Nuri Bey (Conker), Fethi Bey (Okyar),
Albay Neşet Bey bu subaylar arasındaydı. Enver Bey, Trablus'ta yerli
Arapları teşkilatlandırarak savunmaya katılmalarını sağladı ve Askeri
birlikleri üç komutanlığı ayırdı. Trablus Komutanlığı : Kurmay Albay
Neşet Bey Bingazi Komutanlığı : Kurmay Binbaşı Enver Bey Derne
Komutanlığı : Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal Seyahati sırasında
binbaşılığa yükselen Mustafa Kemal, 8 Aralık 1911'de Trablusgarp'a
geldi. 22 Aralıkta Tobruk Savaşı'nı kazandı. Derne'de 16/17 Ocak 1912
taarruzunda gözünden yaralandı. Bir ay hastanede tedavi gören Mustafa
Kemal, 6 Mart 1912'de Derne komutanı oldu. Derne'de başarılı savunma
muharebeleri yaptı.
Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşı'nın çıkması
üzerine 15-18 Ekim 1921 tarihleri arasında, Osmanlı-İtalyan delegeleri
arasında imzalanan Ouchy (Uşi) Barış Antlaşması ile sona erdi.
Antlaşmaya göre Trablusgarp ve Bingazi tam bir İtalyan sömürgesi oldu.
İtalya bununla da yetinmeyerek, 5 Kasım 1911'de Trablusgarp ve
Bingazi'yi topraklarına kattığını dünyaya duyurdu. Gönüllü subaylar
Balkan Savaşında görev almak üzere İstanbul'a döndüler.


BALKAN SAVAŞLARI

Balkanlarda
dört devlete (Bulgaristan,Yunanistan,Sırbis tan,Karadağ)karş?? �
savaşan Osmanlı devleti savaş sonucunda yenilmiş ve savaş sonrası
yapılan Londra antlaşmasıyla tüm balkan topraklarını ve Trakya’daki
topraklarını kaybetmiştir.
Ancak kısa bir süre sonra Balkan
Devletlerinin Osmanlı devletinden aldıkları topraklar paylaşamamaları ve
kendi aralarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle II.Balkan Savaşı
çıkmıştır.Osmanlı Devleti’de bu durumdan yararlanarak kaybettiği
toprakları geri almak için harekete geçmiştir.Bu dönemde Balkan
Savaşlarına katılmak amacıyla Trablusgarptan İstanbul’a dönen M.Kemal
paşa Geliboluda görevlendirilmiştir.
II.Balkan Savaşı esnasında
Trakyada Bulgarlara karşı verilen mücadeleye M.Kemal Bolayır kolordusu
kurmay başkanı olarak katılmıştır.Bolayır kolordusu bulgarlara karşı
büyük başarılar kazanmış ve Edirne’yi Bulgarlardan geri almıştır.Aynı
yıl içerisinde M.kemel Sofya askeri ateşeliğine atandı.II.Balkan
Savaşları sonucunda yapılan İstanbul antlaşmasıyla Meriç nehri sınır
kabul edilmiş Böylece Osmanlı Devleti I Balkan Savaşında kaybettiği
topraklardan bir kısmını geri almayı başarmıştır.


ÇANAKKALE SAVAŞLARI

I
Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin en başarılı olduğu cephe Çanakkale
Cephesidir. Dünya tarihinin en kanlı savaşı bu cephede cereyan
etmiştir. İngiltere ve Fransa, müttefikleri Rusya'yla birleşerek savaşın
seyrini lehlerine çevirmek istiyordu. Rus ekonomisi savaşın yükünü
kaldıramaz hale gelmişti. İtilaf Devletleri Osmanlı Devletini saf dışı
bırakmak, Rus Ordusuna gerekli askeri yardımı ve malzemeyi en hızlı bir
şekilde ulaştırmak, Kafkasya Cephesinde bunalan Rusya'yı rahatlatmak ve
Türk Ordusunun geri çekilmesini sağlamak için Çanakkale Boğazına harekat
düzenlediler.
İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin Çanakkale
Boğazı'ndan geçişlerine 18 Mart 1915'te başarıyla karşı konuldu. İtilaf
Devletleri donanması ağır kayıplar verince, Gelibolu Yarımadası'na asker
çıkarıp kara muhaberelerini başlattılar. 25 Nisan 1915'te Arıburnu'na
çıkan düşman kuvvetlerini, Mustafa Kemal'in komuta ettiği birlik
Conkbayırı'nda durdurdu. Bu başarı üzerine, Mustafa Kemal albaylığa
yükseltildi. General Harrington komutasındaki İngiliz birlikleri 6-7
Ağustos 1915'te tekrar taarruz etti. Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa
Kemal, 9-10 Ağustos 1915'te 1. Anafartalar Zaferi'ni kazandı Bu zaferi,
17 Ağustosta Kireçtepe, 21 Ağustos'ta 2. Anafartalar zaferleri takip
etti. Çanakkale Savaşı'na katılan Türk Ordusu'ndan, çoğu öğrenim çağında
253.000 subay, er ve erbaş şehit oldu. Çanakkale'nin geçilemeyeceğini
anlayan İngiliz ve Fransızlar da, arkalarında Türkler kadar kayıp
bıraktılar. 19/20 Aralık 1915'te Anafartalar ve Arıburnu'ndan, 8-9 Ocak
1916'da Seddülbahir'den kesin olarak çekildiler.

ARIBURNU MUHAREBELERİ

Arıburnu’ndaki Anzak Kolordusunun Nisan’da
yaptığı çıkarmanın temel amacı önce, Kabatepe ile KüçükArıburnu
arasındaki kumsallık bölgeye çıkmaktı. İlk aşamada Conkbayırı-
Kocaçimentepe çizgisi denetim altına alınıp, oradan Maltepe bölgesi ele
geçirilecek, böylece, Kuzeyde’ki Türk kuvvetlerinin Güneyde, Seddülbahir
bölgesindeki Türk birliklerine yardımı engellenmiş olacaktı.
25
Nisan sabahı savaş gemilerinin, Türk mevzilerini sürekli vuran koruyucu
ateş altında, Anzak Kolordusu’nun 1. Tugayından 1500 kişilik ilk hücum
dalgası, çıkarma botlarının bir şekilde kuzeye kayması sonucu, saat
05.00’te, Kabatepe bölgesi yerine Arıburnu Kesimine
çıkmak zorunda
kalır.Bu noktada kıyı gözetlemesi yapan bir Türk takımının direnişine
karşın, karaya çıkan Anzak birlikleri belirli bir noktaya kadar ilerler.
Diğer taraftan, Bigalı’da bulunan ordu yedeği 19. Tümen, 24-25 Nisan
gecesi Conkbayırı yönünde tatbikat yapmakta idi. Gün ağarırken, Arıburnu
yönünden top seslerinin gelmesi üzerine, 19. Tümen Komutanı Yarbay
Mustafa Kemal, bir çıkarma yapıldığını anlayıp durumu Ordu Komutanına
bildirir, ancak bir yanıt alamaz.
Durum çok kritiktir. Mustafa Kemal,
kıyıda çok zayıf gözetleme ve koruma birlikleri olduğunu düşünerek ve
geniş bir sahile yayılmış olan 27. Alayın da, ağır kayıplar verdiği
haberini alınca, düşmanın Conkbayırı-Kocaçimentepe çizgisi ve uzantısını
ele geçirmesi durumunda, onarılamayacak durumlarla karşılaşacağını
kavrar. Ordudan emir gelmemiş olmasına karşın girişimi ele alıp tüm
sorumluluğu yüklenerek, 57.Alayı bir batarya ile Kocaçimentepe yönünde
harekete geçirir. Kendisi de durumu izlemek üzere Conkbayırı’na
çıktığında,, Arıburnu kesiminden bazı askerlerin çekilmekte olduklarını
ve düşman birliklerinin de bunları izlediklerini görür.

O anı Mustafa Kemal, Ruşen Eşref Ünaydın ile yaptığı görüşme sırasında şöyle anlatmaktadır.

“...Bu
esnada Conkbayırının güneyindeki 261 rakımlı tepeden sahilin gözetleme
ve korunmasıyla görevli olarak orada bulunan bir müfreze askerin
Conkbayırına doğru koşmakta, kaçmakta olduğunu gördüm... Bu askerlerin
önüne kendim çıkarak:

-Niçin kaçıyorsunuz ? dedim.

-Efendim düşman dediler!

-Nerede?

-İşte! diye 261 rakımlı tepeyi gösterdiler.

Gerçekten
de düşmanın bir avcı kuvveti 261 rakımlı tepeye yaklaşmış ve tam bir
serbestlik içinde ileriye doğru yürüyordu. Şimdi vaziyeti düşünün. Ben
kuvvetleri (geride) bırakmışım, askerler on dakika istirahat etsin
diye...Düşman da bu tepeye gelmiş...Demek ki düşman bana benim
askerlerimden daha yakın! Ve düşman benim yere gelse kuvvetlerim çok
kötü bir duruma düşecekti. O zaman artık bilemiyorum, bilinçli bir
düşünme ile midir, yoksa önsezi ile midir, bilmiyorum. Kaçan askerlere:

- Düşmandan kaçılmaz, dedim.

- Cephanemiz kalmadı, dediler.

- Cephaneniz yoksa süngünüz var,dedim.

Ve
bağırarak bunlara süngü taktırdım. Yere yatırdım. Aynı zamanda
Conkbayırına doğru ilerlemekte olan piyade alayı ile dağ bataryasının
yetişebilen askerlerinin ‘ marş marşla’ benim bulunduğum yere gelmeleri
için, yanımdaki emir subayını geriye yolladım. Bu askerler süngü takıp
yere yatınca, düşman askerleri de yere yattı. Kazandığımız an, bu
andır...”
Gerçekten de, çekilen Türk askerleri mevzi alınca, karşı
taraf ta mevzi alıp duraklar. Böylece, 57. Alay Öncü Bölüğü'nün
Conkbayırı’na yerleşmesi için gereken süre kazanılmış olur. İşte bu an,
Çanakkale Savaşları Kara Harekatı’nın kaderini belirleyen önemli
anlardan birisidir. Böylesine önemli anda kilit rolü oynayan kişi ise,
tartışmasız Mustafa Kemal’dir. Bu husus, Çanakkale Savaşları tarihiyle
uğralan Türk ve yabancı bütün uzmanlar tarafından doğrulanıp
vurgulanmaktadır.
Daha sonra, Kolordu Komutanı Esat Paşa'nın izniyle,
27. Alay’dan geri kalan birlikleri de emrine alan Tümen Komutanı
Mustafa Kemal, karşı saldırıya geçmek üzere 57.Alay'a şu emri verir :

“
Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar
geçecek zaman zarfında, yerimize başka kuvvetler ve komutanlar kaim
olabilir.”

25 Nisan 1915 günü, vakit ikindiye yaklaşırken, ilk
çıkarma kademesi olan tümenin sahile çıkışı da tamamlanmıştır. Ne var
ki, 27. Alayın birlikleri ve 57. Alayın yaptığı karşı saldırı ile süngü
hücumları sonucu Anzaklar çok sayıda kayıp vermiş ve sahile çekilmişler,
kritik ve endişeli anlar yaşamaktadırlar. Gene de gün batarken, Anzak
Kolordusu’nun sahile çıkan Tümeni, Arıburnu’nun sarp yamaç ve
tepelerinde yerleşme olanağı bulur. Bu tarihten başla***** harekat,
1915’in Ağustos ayına kadar dört ay boyunca, Conkbayırı-
Kocaçimentepe-kabatepe bölgelerinde, tarafların karşılıklı saldırı ve
özellikle gece yapılan süngü hücumlarıyla, yakın boğuşmalar şeklinde ve
çok kanlı çarpışmalarla geçecektir. Bu çarpışmalar sırasında Türkler de,
Anzaklar da ağır kayıplar vermişlerdir. Ağustos ile birlikte ise savaş
şiddetli çarpışmalara dönüşür. Tıpkı Seddülbahir’de olduğu gibi, Anzak
ordusu da taarruz hedeflerine varamamış, çıktıkları yerlerde 3-4 km.lik
bir mesafe ilerleyip, boşaltmaya kadar da o noktada kalmışlardır.


ANAFARTALAR MUHAREBELERİ

25
Ağustos 1915’ten Ağustos sonuna kadar, Müttefikler hem Seddülbahir
hemde Arıburnu’nda başarılı olamayınca, Çanakkale Boğazı’nı, geriden
sarkarak ele geçirmek amacıyla harekete geçerler. Bu arada General
Hamilton, Türk Ordusu’nun gerilerine sarkmak ve çember içine alıp yok
etmek için, Büyük ve Küçük Kemikli Burunları arasında yeralan Suvla
sahillerine çıkıp, Anafartalar’da üçüncü bir cephe açmaya karar verir.
Hedef, Conkbayırı ve Koçaçimentepe blokunu ele geçirerek buradan
ilerleyip, çanakkale Boğazı’na inerek hakim olmaktır. Bu amaçla da,
9.İngiliz Kolordusu'nu ,6-7 Ağustos gecesi karanlıktan yararlanarak
bölgeye çıkartır. Amaç, sabah gün ağarmadan von Sanders, Saros Grup
Komutanına 7. ve 12. Tümenlerle süratle Anafartalar kesimine gitmesini
ve karaya çıkan İngiliz birliklerine 8 Ağustos sabahı erkenden taarruz
edilmesi emrini verir. Anafartalar Müfrezesi komutanı Yarbay Vilmer’e
de, Saros’dan iki tümenin gelişine kadar, İngilizlerin ilerleyişine
engel olunmasını emreder.
Liman von Sanders, bundan sonra, Kurmay
Albay Mustafa Kemal’i, 8 Ağustos 1915 günü saat 21.45’de, Anafartalar
Grup Komutanlığına atar. Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa
Kemal, 9 Ağustos sabahı ,12. tümenle 9. İngiliz Kolordusuna. 7.Tümenle
de Anzak Kolordusu ile işbirliği yapmasına engel olmak amacıyla,
damakçılık Bayırı yönünde saldırıya geçer. Her iki tümenin saldırıları
da başarılı olur. İngiliz Birlikleri, beklemedikleri bu karşı Türk
taarruzu ile şaşkına dönmüş, ağır kayıplar verirler.
Birinci
Anafartalar Muharebeleri olarak adlandırılan bu harekat sonunda, durum
değerlendirmesi yapan Mustafa Kemal şöyle demiştir: “...Gerçekte,
düşmanın bir kolordusunu zayıf bir tümenimle Kireçtepe-Azmak arasında
yenmiş, Tuzla Gölüne kadar takip ederek orada tesbit etmiştim
Diğer
taraftan yeni çıkan birliklerle güçlendirilen 9. İngiliz Kolordusu,
Anafartalar yönünde iki kanat harekatı daha denediyse de başarılı
olamamıştır. Ancak, Türkler açısından bu bölgede durum, savunulması güç
bir konum olduğu için tehlikeli sayılırdı. Tehlikeli durumu düzeltmek
için Liman von Sanders, Kuzey Grubundaki 8 Tümeni iki alayla takviye
ederek , Anafartalar grup Komutanı Mustafa Kemal’in emrine verir. Tümen
karargahına 9-10 Ağustos gecesi gelen Grup Komutanı Mustafa Kemal,
takviyeli 8. Tümeni 10 Ağustos sabahı karanlıkta, sadece süngü
kullanarak hücuma geçirir. İngilizlere çok ağır kayıplar verdirilerek
harekat başarılı olur. Daha sonra, savunma yapılabilecek ek arazinin ele
geçirilmesi üzerine, ulaşılan bu ileri çizgide de destek ve
güçlendirmeler yapılarak savunmaya geçilir. Böylece, diğer bölgelerde
olduğu gibi Anafartalar Bölgesinde de savaş, boşaltmaya kadar , siper ve
mevzi savaşına dönüşmüş olur. Diğer bir deyişle, General Hamilton’un
İkinci Planı da başarısız olmuş, hedefine ulaşmamıştır
Çanakkale
Savaşları kara harekatıyla ilgili olarak belirtilmesi gereken önemli bir
diğer nokta da şudur: tüm bu çarpışmalar ve karşılıklı saldırılar
sırasında, Türkler mertçe, dürüstçe ve kahramanca çarpışmış, insancıl
meziyetlerini ve güçlü kişiliklerini sergilemişlerdir. İster
Seddülbahir’de, ister Suvla’da ya da, Anafartalar’da olsun durum
aynıdır. rneğin Kızılhaç çadırları ve hastane gemileri, yaralı taşıyan
botlar, ya da sedyeleri hedef alan atışlar yapılmamıştır.Tepeler
Türklerin elinde olmasına ve olumlu doğa koşullarına karşın, düşmanın
sürekli olarak çekindiği zehirli gaz kullanılmamış, su kaynakları
zehirlenmemiş, bu yöntemler hiçbir zaman mert ve dürüstçe bir tutum
sayılmamıştır.

MUSTAFA KEMAL Anlatıyor :

"10 Ağustos 1915. Conkbayırı'nı almak
ve bütün boğaza hakim olmak için İngilizler 20.000 kişilik bir kuvvetle
günlerce kazdıkları siperlere yerleşmişler, hücum anını bekliyorlardı.
Gecenin karanlığı tamamen kalkmış, tan ağarmak üzere idi. 8. Tümen
komutanı ve diğer subaylarını çağırdım. Mutlaka düşmanı mağlup
edeceğinize inanıyorum. Ancak siz acele etmeyin evvela ben ileri
gideyim. Size ben kırbacımla işaret verdiğim zaman hep birlikte
atılırsınız dedim. Bu durumdan askerlerini de haberdar etmelerini
istedim. Hücum baskın tarzında olacaktı. Sakin adımlarla ve süzülerek
düşmana 20-30 metre yaklaştım. Binlerce askerin bulunduğu Conkbayırı'nda
çıt çıkmıyordu. Dudaklar sessizce bu sıcak gecede dua ediyordu. Kontrol
ettim. Kırbacımı başımın üstünde kaldırıp çevirdim ve birden aşağı
indirdim. Saat 04.30'da kıyametler kopmuştu İngilizler neye
uğradıklarını şaşırmıştı. Allah Allah sesleri bütün cephelerde,
karanlıkta gökleri yırtıyordu. Her taraf duman içinde ve heyecan her
yere hakim olmuştu. Düşmanın topçu ateşi gülleleri büyük çukurlar açıyor
her tarafa şarapnel ve kurşun yağıyordu. Büyük bir şarapnel parçası tam
kalbimin üzerine çarptı, sarsıldım elimi göğsüme götürdüm kan
akmıyordu. Olayı Yb. Servet Bey'den başka kimse görmemişti. Ona
parmağımla susmasını emrettim. Çünkü vurulduğumun duyulması cephelerde
panik yaratabilirdi. Kalbimin üzerinde cebimde bulunan saat paramparça
olmuştu. O gün akşama kadar birliklerin başında daha hırslı olarak
çarpıştım. Yalnız bu şarapnel, kalbimin üzerinde aylarca gitmeyen derin
bir kan lekesi bırakmıştı. Aynı gün gece yani 10 Ağustos günü beni
mutlak ölümden kurtaran ve parçalanan saatimi Ordu Komutanı Liman von
Sanders Paşaya hatıra olarak verdim. Çok şaşırmış ve heyecanlanmıştı.
Kendileri de altın cep saatini bana hediye ettiler. Bu hücumlarda
İngilizler binlerce ölü bırakarak tamamen geri çekildi ve Çanakkale'nin
geçilmeyeceğini iyice anlamış oldular...

ARIBURNU MUHAREBELERİ

Arıburnu’ndaki Anzak Kolordusunun Nisan’da
yaptığı çıkarmanın temel amacı önce, Kabatepe ile KüçükArıburnu
arasındaki kumsallık bölgeye çıkmaktı. İlk aşamada Conkbayırı-
Kocaçimentepe çizgisi denetim altına alınıp, oradan Maltepe bölgesi ele
geçirilecek, böylece, Kuzeyde’ki Türk kuvvetlerinin Güneyde, Seddülbahir
bölgesindeki Türk birliklerine yardımı engellenmiş olacaktı.
25
Nisan sabahı savaş gemilerinin, Türk mevzilerini sürekli vuran koruyucu
ateş altında, Anzak Kolordusu’nun 1. Tugayından 1500 kişilik ilk hücum
dalgası, çıkarma botlarının bir şekilde kuzeye kayması sonucu, saat
05.00’te, Kabatepe bölgesi yerine Arıburnu Kesimine
çıkmak zorunda
kalır.Bu noktada kıyı gözetlemesi yapan bir Türk takımının direnişine
karşın, karaya çıkan Anzak birlikleri belirli bir noktaya kadar ilerler.
Diğer taraftan, Bigalı’da bulunan ordu yedeği 19. Tümen, 24-25 Nisan
gecesi Conkbayırı yönünde tatbikat yapmakta idi. Gün ağarırken, Arıburnu
yönünden top seslerinin gelmesi üzerine, 19. Tümen Komutanı Yarbay
Mustafa Kemal, bir çıkarma yapıldığını anlayıp durumu Ordu Komutanına
bildirir, ancak bir yanıt alamaz.
Durum çok kritiktir. Mustafa Kemal,
kıyıda çok zayıf gözetleme ve koruma birlikleri olduğunu düşünerek ve
geniş bir sahile yayılmış olan 27. Alayın da, ağır kayıplar verdiği
haberini alınca, düşmanın Conkbayırı-Kocaçimentepe çizgisi ve uzantısını
ele geçirmesi durumunda, onarılamayacak durumlarla karşılaşacağını
kavrar. Ordudan emir gelmemiş olmasına karşın girişimi ele alıp tüm
sorumluluğu yüklenerek, 57.Alayı bir batarya ile Kocaçimentepe yönünde
harekete geçirir. Kendisi de durumu izlemek üzere Conkbayırı’na
çıktığında,, Arıburnu kesiminden bazı askerlerin çekilmekte olduklarını
ve düşman birliklerinin de bunları izlediklerini görür.

O anı Mustafa Kemal, Ruşen Eşref Ünaydın ile yaptığı görüşme sırasında şöyle anlatmaktadır.

“...Bu
esnada Conkbayırının güneyindeki 261 rakımlı tepeden sahilin gözetleme
ve korunmasıyla görevli olarak orada bulunan bir müfreze askerin
Conkbayırına doğru koşmakta, kaçmakta olduğunu gördüm... Bu askerlerin
önüne kendim çıkarak:

-Niçin kaçıyorsunuz ? dedim.

-Efendim düşman dediler!

-Nerede?

-İşte! diye 261 rakımlı tepeyi gösterdiler.

Gerçekten
de düşmanın bir avcı kuvveti 261 rakımlı tepeye yaklaşmış ve tam bir
serbestlik içinde ileriye doğru yürüyordu. Şimdi vaziyeti düşünün. Ben
kuvvetleri (geride) bırakmışım, askerler on dakika istirahat etsin
diye...Düşman da bu tepeye gelmiş...Demek ki düşman bana benim
askerlerimden daha yakın! Ve düşman benim yere gelse kuvvetlerim çok
kötü bir duruma düşecekti. O zaman artık bilemiyorum, bilinçli bir
düşünme ile midir, yoksa önsezi ile midir, bilmiyorum. Kaçan askerlere:

- Düşmandan kaçılmaz, dedim.

- Cephanemiz kalmadı, dediler.

- Cephaneniz yoksa süngünüz var,dedim.

Ve
bağırarak bunlara süngü taktırdım. Yere yatırdım. Aynı zamanda
Conkbayırına doğru ilerlemekte olan piyade alayı ile dağ bataryasının
yetişebilen askerlerinin ‘ marş marşla’ benim bulunduğum yere gelmeleri
için, yanımdaki emir subayını geriye yolladım. Bu askerler süngü takıp
yere yatınca, düşman askerleri de yere yattı. Kazandığımız an, bu
andır...”
Gerçekten de, çekilen Türk askerleri mevzi alınca, karşı
taraf ta mevzi alıp duraklar. Böylece, 57. Alay Öncü Bölüğü'nün
Conkbayırı’na yerleşmesi için gereken süre kazanılmış olur. İşte bu an,
Çanakkale Savaşları Kara Harekatı’nın kaderini belirleyen önemli
anlardan birisidir. Böylesine önemli anda kilit rolü oynayan kişi ise,
tartışmasız Mustafa Kemal’dir. Bu husus, Çanakkale Savaşları tarihiyle
uğralan Türk ve yabancı bütün uzmanlar tarafından doğrulanıp
vurgulanmaktadır.
Daha sonra, Kolordu Komutanı Esat Paşa'nın izniyle,
27. Alay’dan geri kalan birlikleri de emrine alan Tümen Komutanı
Mustafa Kemal, karşı saldırıya geçmek üzere 57.Alay'a şu emri verir :

“
Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar
geçecek zaman zarfında, yerimize başka kuvvetler ve komutanlar kaim
olabilir.”

25 Nisan 1915 günü, vakit ikindiye yaklaşırken, ilk
çıkarma kademesi olan tümenin sahile çıkışı da tamamlanmıştır. Ne var
ki, 27. Alayın birlikleri ve 57. Alayın yaptığı karşı saldırı ile süngü
hücumları sonucu Anzaklar çok sayıda kayıp vermiş ve sahile çekilmişler,
kritik ve endişeli anlar yaşamaktadırlar. Gene de gün batarken, Anzak
Kolordusu’nun sahile çıkan Tümeni, Arıburnu’nun sarp yamaç ve
tepelerinde yerleşme olanağı bulur. Bu tarihten başla***** harekat,
1915’in Ağustos ayına kadar dört ay boyunca, Conkbayırı-
Kocaçimentepe-kabatepe bölgelerinde, tarafların karşılıklı saldırı ve
özellikle gece yapılan süngü hücumlarıyla, yakın boğuşmalar şeklinde ve
çok kanlı çarpışmalarla geçecektir. Bu çarpışmalar sırasında Türkler de,
Anzaklar da ağır kayıplar vermişlerdir. Ağustos ile birlikte ise savaş
şiddetli çarpışmalara dönüşür. Tıpkı Seddülbahir’de olduğu gibi, Anzak
ordusu da taarruz hedeflerine varamamış, çıktıkları yerlerde 3-4 km.lik
bir mesafe ilerleyip, boşaltmaya kadar da o noktada kalmışlardır.

ANAFARTALAR MUHAREBELERİ

25 Ağustos 1915’ten Ağustos sonuna
kadar, Müttefikler hem Seddülbahir hemde Arıburnu’nda başarılı
olamayınca, Çanakkale Boğazı’nı, geriden sarkarak ele geçirmek amacıyla
harekete geçerler. Bu arada General Hamilton, Türk Ordusu’nun gerilerine
sarkmak ve çember içine alıp yok etmek için, Büyük ve Küçük Kemikli
Burunları arasında yeralan Suvla sahillerine çıkıp, Anafartalar’da
üçüncü bir cephe açmaya karar verir. Hedef, Conkbayırı ve Koçaçimentepe
blokunu ele geçirerek buradan ilerleyip, çanakkale Boğazı’na inerek
hakim olmaktır. Bu amaçla da, 9.İngiliz Kolordusu'nu ,6-7 Ağustos gecesi
karanlıktan yararlanarak bölgeye çıkartır. Amaç, sabah gün ağarmadan
von Sanders, Saros Grup Komutanına 7. ve 12. Tümenlerle süratle
Anafartalar kesimine gitmesini ve karaya çıkan İngiliz birliklerine 8
Ağustos sabahı erkenden taarruz edilmesi emrini verir. Anafartalar
Müfrezesi komutanı Yarbay Vilmer’e de, Saros’dan iki tümenin gelişine
kadar, İngilizlerin ilerleyişine engel olunmasını emreder.
Liman von
Sanders, bundan sonra, Kurmay Albay Mustafa Kemal’i, 8 Ağustos 1915 günü
saat 21.45’de, Anafartalar Grup Komutanlığına atar. Anafartalar Grup
Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal, 9 Ağustos sabahı ,12. tümenle 9.
İngiliz Kolordusuna. 7.Tümenle de Anzak Kolordusu ile işbirliği
yapmasına engel olmak amacıyla, damakçılık Bayırı yönünde saldırıya
geçer. Her iki tümenin saldırıları da başarılı olur. İngiliz Birlikleri,
beklemedikleri bu karşı Türk taarruzu ile şaşkına dönmüş, ağır kayıplar
verirler.
Birinci Anafartalar Muharebeleri olarak adlandırılan bu
harekat sonunda, durum değerlendirmesi yapan Mustafa Kemal şöyle
demiştir: “...Gerçekte, düşmanın bir kolordusunu zayıf bir tümenimle
Kireçtepe-Azmak arasında yenmiş, Tuzla Gölüne kadar takip ederek orada
tesbit etmiştim
Diğer taraftan yeni çıkan birliklerle güçlendirilen
9. İngiliz Kolordusu, Anafartalar yönünde iki kanat harekatı daha
denediyse de başarılı olamamıştır. Ancak, Türkler açısından bu bölgede
durum, savunulması güç bir konum olduğu için tehlikeli sayılırdı.
Tehlikeli durumu düzeltmek için Liman von Sanders, Kuzey Grubundaki 8
Tümeni iki alayla takviye ederek , Anafartalar grup Komutanı Mustafa
Kemal’in emrine verir. Tümen karargahına 9-10 Ağustos gecesi gelen Grup
Komutanı Mustafa Kemal, takviyeli 8. Tümeni 10 Ağustos sabahı
karanlıkta, sadece süngü kullanarak hücuma geçirir. İngilizlere çok ağır
kayıplar verdirilerek harekat başarılı olur. Daha sonra, savunma
yapılabilecek ek arazinin ele geçirilmesi üzerine, ulaşılan bu ileri
çizgide de destek ve güçlendirmeler yapılarak savunmaya geçilir.
Böylece, diğer bölgelerde olduğu gibi Anafartalar Bölgesinde de savaş,
boşaltmaya kadar , siper ve mevzi savaşına dönüşmüş olur. Diğer bir
deyişle, General Hamilton’un İkinci Planı da başarısız olmuş, hedefine
ulaşmamıştır
Çanakkale Savaşları kara harekatıyla ilgili olarak
belirtilmesi gereken önemli bir diğer nokta da şudur: tüm bu çarpışmalar
ve karşılıklı saldırılar sırasında, Türkler mertçe, dürüstçe ve
kahramanca çarpışmış, insancıl meziyetlerini ve güçlü kişiliklerini
sergilemişlerdir. İster Seddülbahir’de, ister Suvla’da ya da,
Anafartalar’da olsun durum aynıdır. rneğin Kızılhaç çadırları ve hastane
gemileri, yaralı taşıyan botlar, ya da sedyeleri hedef alan atışlar
yapılmamıştır.Tepeler Türklerin elinde olmasına ve olumlu doğa
koşullarına karşın, düşmanın sürekli olarak çekindiği zehirli gaz
kullanılmamış, su kaynakları zehirlenmemiş, bu yöntemler hiçbir zaman
mert ve dürüstçe bir tutum sayılmamıştır.